İnsanoğlu, bilinmeyene karşı duyduğu merak ve farklı ortamları keşfetmeye duyduğu heves ile havada kalmanın veya su altında olmanın imkanlarını tarih boyunca zorlamıştır. Yüz yıllardır, beslenme, ticari, endüstriyel, askeri nedenlerle su altında kalmayı sağlayan bir çok keşif, artık sırf eğlence ve keyif amaçlı olarak kullanılabilen dalış sistemleri haline gelmiş, su altı maceracılarına hizmet etmektedir. Gezegenimizin dörtte üçünü kaplayan denizlerin dibindeki güzelliklere tanık olmak isterken, bir yandan da kulaktan dolma bir takım bilgiler ile bu isteğini gerçekleştiremeyenler için dalışla ilgili korku ve kaygıları ortadan kaldıracak soru ve cevapları bu hafta OLAY AKTİF okurları için listeledik!
Dalışta karşıma köpek balığı çıkarmı?
Ben dahil dalgıçların en büyük hayali köpek balıklarıyla ve manta tarzı balıklarla yüzmektir. Jaws filmleriyle büyüyen 80´li yılların neslinin en büyük korkularından biri, köpekbalıklarıdır. Köpek balıkları için lezzetli bir av sayılmadığımız gibi ışık, titreşim ve elektromanyetik dalgalar ile rahatsız edilmediği sürece dalıcılar, köpek balıkları için hiçbir merak uyandırmayan yüzen yaratıklardan fazlası değildir. Denizde yaşayan, güçlü özellikleri sayesinde en az evrim geçirmiş ancak son dönemlerde, nesli tükenmekle karşı karşıya kalan köpekbalıklarını dalışta görmek isteyen macera meraklılarına özel, köpek balığı dalış uzmanlık eğitimleri ve köpekbalığı dalış turları bile düzenlenmektedir. Genel anlamda dalışta köpekbalığına rastlayabilmeniz için ya çok şanslı olmanız ya da köpek balıklarının yoğun olduğu bölgelere, sezonunda planlanan özel dalış organizasyonlarına katılmanız gereklidir.
Dalışta vurgun yer miyim?
Dalış ile ilgili en büyük korkulardan biri de şüphesiz ki vurgun yemektir. Halk arasında “Vurgun Yemek” olarak bilinen dekompresyon rahatsızlığı, basit anlatımla, dalış esnasında solunan basınçlı hava içindeki azotun, kan, yağ ve kemik dokularında birikmesinin ardından, ani basınç farkına maruz kalınmasıyla ortaya çıkmaktadır. Dibe hızlı iniş yapmazsanız, dip süresini geçmezseniz ve en önemlisi hızlı çıkış yapmazsanız vurgun yemezsiniz. Basınç altında şekil değiştiren gaz Azottur. Kanda çözünmüş halde bulunan azot, ani basınç düşüşü yaşandığı takdirde, kabarcık haline geçerek, kan dolaşımını ve vücuttaki oksijen iletimini engeller. Dolaşımın engellenmesi ile deride kızarma, kaşıntı, eklemlerde ağrı gibi bulgu ve belirtilere yol açabilir. Dalış esnasında dalış tablosunun önerdiği süre ve limitleri aşmaz ve kuralları uygularsanız, azot solunum yoluyla vücuttan doğal yolla kendiliğinden atılacağı için de vurgun yeme riskiniz olmaz. Dalış tabloları ve dalış bilgisayarları, vurgun yeme riskinizi ortadan kaldıracak şekilde dalışlarınızı planlamanızı sağlar.
Su altında nasıl iletişim kurabilirim?
Su altında konuşmak söz konusu değil ancak uluslararası geçerli dalış el işaretleri sayesinde dalıcılar su altında da aralarında iletişim kurabilmektedirler. Buna ilave olarak su altı düdük ve kornaları ile dalış fenerleri de iletişime yardımcı olan araçlardır. Gelişen teknoloji, tam yüz su altı maskelerinin içine uygulanan su altı telsizleri, su altında dalış Badileri, dalış lideri ve tekne ile mesajlaşmaya, sinyal alıp vermeye olanak sağlayan yeni nesil dalış bilgisayarları da su altında rahatça haberleşmenizi sağlayan iletişim gereçleri arasında uzun süredir yerlerini almış durumda.
Su altında kaybolur muyum?
Su altında, karadaki iki boyutlu yön bulma becerilerine ek olarak, bir de üçüncü boyut olarak derinlik eklenir. Su altında yön bulmak, herkese daha karışık görünmekle birlikte su altı pusulaları, GPS´li dalış bilgisayarları gibi teknik donanımlar yön bulmamızı kolaylaştıran teknik yardımcılardır. Bunlara ek olarak kaya, topuk, resif gibi doğal oluşumlar ile çapa, batık, liman mendireği gibi insan yapımı sabit referansları, güneş ışığı, gölge, dalga izi gibi coğrafik özellikleri takip ederek, girdiğiniz noktadan kolayca çıkışınız mümkündür.
Yüzme bilmiyorum dalış yapabilirmiyim?
Yüzme bilmek, teknik olarak dalış için engel oluşturmasa da deneyimler göstermiştir ki, suda doğru palet vurmak, sakin kalabilmek, yüzerliliği dengeleyebilmek ve su altının keyfini rahatça sürebilmek, suyla barışık olmayı gerektirir. Profesyonel yüzücüler gibi teknik yüzme stillerine sahip olamasanız da su üstünde ve su altında konforlu ve sakin kalabilmek için temel yüzme becerilerine sahip olmanız gerekir.
Su altında dalış elbisesi ile üşür müyüm?
Deniz suyu sıcaklıkları, kuzey-güney ekseninde ve mevsimsel olarak değişiklik gösterdiği gibi, ekvatora bölgede yaz-kış çok az sıcaklık farkına rastlanan ılık sularda yılın 12 ayı dalış yapabilme şansınız bulunuyor. Ancak ülkemiz suları, daha serin ve yaz-kış sıcaklık farkı oldukça yüksek olduğu için, dalış elbisesi olmadan dalış yapmak neredeyse imkansızdır. Bunun başlıca nedeni suyun ısıyı, havaya oranla 25 kat daha hızlı iletmesinden kaynaklanmaktadır. Vücut ısımız sabit olduğu için vücut yüzeyimizden suya olan hızlı ısı transferi bir müddet sonra üşümemize neden olur. Dalış elbiseleri ısının hızlı yayılımını önlemeyi kolaylaştıran bir bariyer görevi görmektedir. Dalış elbiseleri yalıtım özelliklerine göre farklılıklar gösterir. Dalış yaptığınız bölgenin özelliklerine uygun dalış elbiselerini kullanarak, üşümeden dalışınızı tamamlayabilirsiniz.
Tüplü Dalış sporunun ilk ve en önemli kuralı asla yanlız dalmamaktır, her zaman yanınızda bir badiniz olmalıdır,
İkinci kural inerken 25 meteyi 1 dakikanın altında inmemek, çıkarkende 10 metreyi 1 dakikadan hızlı çıkmamaktır. Üçüncü önemli kural ise serbest dalıştaki gibi nefes tutmamaktır, normal yaşamdaki gibi suda da sürekli nefes alınmalıdır.
